Ochrona rzadkich ptaków strefowych w wybranych obszarach Natura 2000 na Lubelszczy¼nie

gatunki
W³ochatka

 

Charakterystyka gatunku

W³ochatka Aegolius funereus to niewielka sowa z du¿± kanciast± g³ow± oraz krótkim ogonem. D³ugo¶æ jej cia³a wynosi ok. 25 cm a rozpiêto¶æ skrzyde³ 55-62 cm. Cech± charakterystyczn± tego ptaka s± obficie, bia³o opierzone nogi i palce - st±d wziê³a siê jej nazwa. Sowa ta ma ¿ó³te oczy, otoczone jasn± szlar± z czarnym obrze¿eniem. Silnie uniesione „brwi" nadaj± jej twarzy wyraz zdumienia. Ubarwienie w³ochatki z wierzchu jest jasnobr±zowe z licznymi, rozmytymi plamami, natomiast od spodu pióra s± bia³e z nieregularnymi rzêdami szarobr±zowych, pod³u¿nych, rozmytych plam. 

Dymorfizm p³ciowy w upierzeniu nie jest zaznaczony, natomiast widoczny jest w masie cia³a - samice s± ciê¿sze od samców. W powietrzu poznamy tego ptaka po równym, prostoliniowym locie oraz zaokr±glonych skrzyd³ach. Sowy te aktywne s± przede wszystkim noc±, natomiast dzieñ spêdzaj± ukryte przy pniu, w gêstych koronach drzew iglastych.

W³ochatka w zale¿no¶ci od miejsca wystêpowania mo¿e byæ ptakiem osiad³ym lub wêdrownym. Jest to uwarunkowane przede wszystkim dostêpno¶ci± pokarmu w okresie zimy. W³ochatki gniazduj±ce w po³udniowej czê¶ci zasiêgu s± generalnie osiad³e i podejmuj± wêdrówki na niewielkie odleg³o¶ci, wyj±tkowo do kilkuset km.

Gatunek ten jest monogamiczny i terytorialny. Wielko¶æ terytorium lêgowego wynosi oko³o 1 km2. Dojrza³o¶æ p³ciow± w³ochatki osi±gaj± po pierwszym roku ¿ycia. Samce intensywnie nawo³uj± w swoich rewirach od koñca lutego do maja. Ptaki te gnie¿d¿± siê g³ównie w dziuplach po dziêciole czarnym, chêtnie zajmuje tak¿e odpowiednie budki lêgowe. Badania dowiod³y, ¿e w³ochatki wrêcz preferuj± budki lêgowe, w których osi±gaj± wiêkszy sukces lêgowy, wychowuj±c wiêcej m³odych ni¿ w naturalnych dziuplach. Najczê¶ciej wyprowadzaj± 1 lêg w roku (2 w latach obfituj±cych w pokarm). Samica sk³ada jaja od marca do maja i wysiaduje je przez oko³o 28 dni. Samiec w tym czasie dostarcza do gniazda pokarm. Pisklêta opuszczaj± gniazdo po oko³o miesi±cu, a potem przez kolejne kilka tygodni dokarmiane s± przez oboje rodziców.

 

¦rodowisko lêgowe

W³ochatka zamieszkuje rozleg³e, stare bory sosnowe, jak równie¿ ponad 100-letnie buczyny z udzia³em ¶wierka i jod³y.  Wa¿nym elementem ¶rodowiska, w którym wystêpuje  s± tereny otwarte: zrêby, wiatro³omy, doliny rzek i potoków, bagna, uprawy le¶ne, a nawet dr±gowiny i m³odniki, które czêsto wykorzystuje jako dzienne schronienia. Unika terenów zasiedlonych przez wiêksze gatunki sów.

 

Pokarm

Dieta w³ochatki nie jest do koñca poznana. Pokarm tej sowy stanowi± przede wszystkim drobne ssaki, g³ównie nornikowate, w mniejszym stopniu myszy i ptaki. W dziuplach i budkach lêgowych czêsto tworzy spi¿arnie. W zale¿no¶ci od stopnia pokrycia terenu przez  ro¶linno¶æ poluje na terenach otwartych lub w lu¼nych drzewostanach.

 

Wystêpowanie

Wystêpuje w iglastych lasach Europy Pó³nocnej oraz w analogicznych strefach Ameryki Pó³nocnej. Po³udniowa granica zasiêgu przechodzi przez ¦rodkow± Europê, Azjê i Chiny. Mo¿na j± spotkaæ te¿ w Alpach i ¶rednich górach. W Polsce wystêpuje nielicznie, g³ównie w górach i na pó³nocy kraju (puszcze: Bia³owieska, Augustowska, Knyszyñska, Piska oraz Pomorze Gdañskie). Liczebno¶æ w Polsce szacuje siê na 700-1000 par.

 

 Rozmieszczenie stanowisk lêgowych w³ochatki na podstawie Atlasu ptaków lêgowych Lubelszczyzny (Wójciak i inni 2005)

 

Status

Gatunek chroniony, wymieniony w Polskiej Czerwonej Ksiêdze Zwierz±t jako wymagaj±cy szczególnej troski i w Za³±czniku I Dyrektywy Ptasiej.

 

Zagro¿enia

  • presja ze strony drapie¿ników, szczególnie kuny;
  • wyr±b starych drzewostanów i fragmentacja lasów;
  • uproszczenie struktury przestrzennej lasu.

 

 

 

 

 

 

Strona g³ówna | Kontakt | Aktualno¶ci | Gatunki | Monitoring | Ochrona | Promocja | O projekcie | LTO na Facebooku, Twitterze i Youtubie
© LTO 2015 waldemi
L o g i n H a s ³ o